De  provincie Antwerpen heeft samen met de stad Herentals en de gemeenten Grobbendonk en Herenthout de resultaten voor van het coachingstraject detailhandelsbeleid bekend gemaakt. Het afgelopen jaar werden deze pioniersgemeenten begeleid door een detailhandelscoach van de provincie Antwerpen.

De drie besturen hebben nu meer inzicht in recente evoluties van de eigen detailhandel, in de huidige ontwikkelingskansen en in realistische mogelijkheden voor de toekomst.

Dat vertaalde zich in een aantal lokale beslissingen en in gezamenlijke projecten. De eerste meetbare resultaten zijn er: de leegstand is vandaag onder controle en er worden concrete plannen gemaakt voor de detailhandel van morgen.

De provincie Antwerpen presenteerde in januari hun meest recente onderzoeksresultaten rond detailhandel. Dat zette veel steden en gemeenten aan tot nadenken over hun beleid ter zake. Sinds begin vorig jaar helpt de provincie haar expertise ook in de praktijk om te zetten.

"Gemeenten kunnen een provinciale detailhandelscoach inhuren die hen ondersteunt bij de uitwerking van een lokaal detailhandelsbeleid, de vertaling in actieplannen en de integratie daarvan in hun dagelijkse werking. Dat blijkt een succesformule: vandaag doen 20 lokale besturen al beroep op dit coaching-aanbod.", legt Ludwig Caluwé, gedeputeerde voor Economie uit.

Pioniersgemeenten

Herenthout, Grobbendonk en Herentals vormen de eerste cluster van gemeenten die de expertise van provinciale detailhandelscoach Ben Op de Beeck inhuren. In totaal zijn er in deze gemeenten meer dan 1000 handelspanden, waarvan bijna 650 winkels of horecazaken. Samen met de bestuurders, ambtenaren, specialisten én handelaars werd een analyse en een visie voor de toekomst voor alle drie de gemeenten opgemaakt. De voorbije maanden werd alles in concrete beleidskeuzes gegoten: waar welk soort handel wenselijk is, hoe groeiende leegstand kan voorkomen worden, welke maatregelen interne concurrentie vermijden, hoe economische effecten van nieuwe ontwikkelingen moeten beoordeeld worden, hoe samenwerking met handelaars best georganiseerd wordt, ... Zo hebben de stad en twee gemeenten gekozen voor een duidelijk afgebakende handelskern en worden er concrete pistes uitgewerkt voor hun deelgemeenten.

Er zijn intussen ook acties ondernomen om die drie kernen te versterken. De acties zelf waren bewust niet altijd zichtbaar, de effecten zijn dat wel: de leegstand - die in heel Vlaanderen blijft groeien - is in Herentals, Grobbendonk en Herenthout gestagneerd.

Elk bestuur bekijkt nu met welke maatregelen hun handelskern kan versterkt worden én hoe en waar detailhandel daarbuiten kan ontwikkelen. Dat gebeurt zo veel mogelijk in samenspraak met de handelaars. Bovendien bekijken de drie gemeenten samen hoe e-commerce, vormen van ambulante handel en streekproducten de lokale detailhandel in de toekomst kunnen versterken.

Plannen voor de toekomst

In Herentals is een werkgroep met handelaars opgestart die mee moet nadenken over hoe in de praktijk het kernwinkelgebied optimaal kan versterkt worden in verhouding met de periferie. Die werkt de volgende maanden mee aan een concreet actieplan met een vernieuwde samenwerking met de handelaars, een opgefrist imago van het centrum, goede afspraken met eigenaars van lege panden, het actief aantrekken van trekkers en een aanbod voor jongeren.

In de deelgemeenten is het prioritair om voldoende aanbod in dagelijkse goederen te garanderen. Ook dat wordt samen met de handelaars bekeken: b.v. of dat haalbaar is via ambulante handel in die kleine kernen, eventueel gelinkt aan streekproducten. Daarvoor komt een intergemeentelijke werkgroep met handelaars binnenkort voor het eerst bijeen.

Vooral Morkhoven vraagt extra aandacht. De busverbinding tussen Noorderwijk en Morkhoven tijdens de daluren is intussen terug ingevoerd. Als kleinstedelijk gebied zal Herentals, samen met de provincie, ontwikkelingsmogelijkheden voor detailhandel buiten de kern bepalen. Dat wordt ingebed in de plannen voor bedrijvigheid in de periferie. De provincie berekent de impact van mogelijke nieuwe ontwikkelingen op de bestaande handel.

Zo kan de stad goed onderbouwde beslissingen nemen zodat kern en periferie complementair zijn. Schepen van lokale economie en middenstand Jan Michielsen: "In 2016 neemt de stad een ondernemerscoach in dienst die het strategisch commercieel actieplan zal realiseren, samen met bestuur en handelaars."

In Grobbendonk moet het debat over versterkende maatregelen voor het kernwinkelgebied centrum nog starten. Voor het centrum van Bouwel, is het ontwikkelingspotentieel beperkt door de bescherming van zichten en landschappen. Er zal onderzocht worden of nieuwe concepten van ambulante handel oplossingen kunnen bieden voor het gebrek aan aanbod in Bouwel, in combinatie met de stationsomgeving.

Dat wordt mee opgenomen door de intergemeentelijke werkgroep met Herentals en Herenthout. Schepen van middenstand en ruimtelijke ordening Maarten Wouters: "Grobbendonk wil het voortouw nemen om mogelijkheden van e-commerce bij meer handelaars bekend te maken als hefboom voor de toekomst." Nog voor de zomer wordt samen met de buurgemeenten en Unizo een infotraject in gang gezet.

Nog voor de zomer wordt samen met de buurgemeenten en Unizo een infotraject in gang gezet.

In Herenthout wil de gemeente eerst samenzitten met alle betrokken partijen vooraleer het budget voor kernversterking in te vullen. Daarnaast wordt bekeken welke beleidsmaatregelen van toepassing kunnen zijn in Herenthout. Zo kunnen de middelen optimaal en doelgericht worden ingezet. Het multifunctionele centrum kan nieuwe en jonge initiatieven gebruiken, als ontmoetingsplaats, als administratief centrum én handelscentrum.

Er zal daarom een 'task force' worden samengesteld uit winkeliers, horeca-uitbaters, marktkramers, het verenigingsleven, organisatoren, creatieve mensen en het bestuur. Dit moet leiden tot concrete ideeën en een vernieuwde samenwerking tussen alle spelers. Schepen van lokale economie en middenstand Maurice Helsen: "De evenementenkalender moet aangroeien met activiteiten die het hele jaar door mensen uitnodigen naar het centrum van Herenthout.

Zo zullen marktkramers, foorkramers, winkeliers en horeca elkaar versterken." Specifiek voor de maandelijkse markt zal bekeken worden hoe die een nieuw elan kan krijgen in samenwerking met de buurgemeenten.

Dit wordt mee opgenomen in de intergemeentelijke werkgroep. Om in tussentijd de beeldkwaliteit van de handelskern te verbeteren wordt er met individuele eigenaars onderhandeld en zullen er acties tegen leegstand worden ondernomen geïnspireerd op die in Herentals. Plannen worden regelmatig voorgelegd aan de Raad voor Lokale Economie.  Foto's archief NNieuws.